Centrum Kultury Zamek

EUREKA, reż. Lisandro Alonso

Pierwszy od dziewięciu lat film Lisandro Alonso miał premierę w Cannes w ramach pokazów specjalnych. Enigmatyczne, oniryczne dzieło Argentyńczyka płynnie przemieszcza się pomiędzy kilkoma epokami, gatunkami i konwencjami. Czarno-biały western (z Chiarą Mastroianni i Viggo Mortensenem w obsadzie), skąpany w czerwono-niebieskich światłach radiowozu współczesny kryminał, którego akcja rozgrywa się w rezerwacie Indian w Dakocie, i wreszcie zanurzona w latach 70. przypowieść o winie, karze i gorączce złota w amazońskiej dżungli. Eureka skupia się na kwestii reprezentacji. Jej bohaterowie, rdzenni mieszkańcy obu Ameryk, zamknięci są w narzuconych im ramach, a ucieczką przed przesądzonym przez kolonizację (także artystyczną) losem jest nieustanny ruch, przemieszczenie w stronę tego, co nieuchwytne, radykalna przemiana. Tym procesom podlega także sam film, który nie przywiązując się do żadnej narracji, uwalnia od ich kategoryczności zarówno bohaterów, jak i widzów. To, co łączy wszystkie „części” Eureki, to hipnotyczny rytm, gęstość i uroda obrazów. Jednym z producentów filmu jest wybitny amerykański dokumentalista Roberto Minervini.   

SAMSARA, reż. Lois Patiño

Zdobywca Nagrody Specjalnej Jury na Berlinale, najnowszy film Loisa Patiño, którego Czerwony księżyc prezentowaliśmy w nowohoryzontowym konkursie w 2020 roku. Magiczna, przepełniona współczuciem, łagodna, a przy tym przeszywająca Samsara na początek zabiera nas do Laosu i zostawia na łonie oszałamiającej bujnej natury w towarzystwie młodziutkich buddyjskich mnichów. Widzimy, jak u łoża Mony pewien chłopiec czyta Tybetańską księgę umarłych, by pomóc jej przeprawić się na tamten świat. Laotański rozdział tej opowieści, obfitujący w zachwycające obrazy, których nie powstydziłby się Apichatpong Weerasethakul, też kończy się przeprawą: zaskakującym reżyserskim gestem, który zamienia seans w przeżycie spoza kinowego banału, w doświadczenie immersyjne, dowodzące, że czasem najwięcej widać, gdy zamknie się oczy. A gdy je otworzymy, będziemy już w zupełnie innym miejscu.

WŚRÓD WYSCHNIĘTYCH TRAW, reż. Nuri Bilge Ceylan

Mistrz kina tureckiego Nuri Bilge Ceylan, autor Uzaka, Pewnego razu w Anatolii i Zimowego snu, ponownie zachwycił publiczność festiwalu w Cannes kinem melancholijnym i epickim w metrażu. Główny bohater Samet wraca do zanurzonej w śniegu anatolijskiej wioski, gdzie jest nauczycielem plastyki. Czuje się lepszy niż wszyscy wokół niego, czeka na awans, tymczasem zostaje oskarżony przez dwie uczennice o niewłaściwe zachowanie… Ceylan kreśli portret człowieka zapatrzonego w puste ideały, kogoś kategorycznie wierzącego w system wartości, który sam stworzył – wiecznie oskarżającego, miotającego się, oślepionego swoim egoizmem. Wśród wyschniętych traw to studium narcyzmu – cierpliwie zbudowane z impresji, fenomenalnych dialogów, emocjonalnych starć i prostych, choć przemyślanych statycznych ujęć. To kino piękne wizualnie, zatopione w dygresjach, pełne przenikliwych sformułowań. Ceylan pozostaje wierny sobie – i dobrze!

DELIKWENCI, reż. Rodrigo Moreno

Delikwenci Rodrigo Moreno to jeden z niekwestionowanych przebojów ostatniego Cannes. Ta przezabawna, nieprzewidywalna, pełna fantazji i uroku opowieść rozpoczyna się jak dramat obyczajowy o sfrustrowanym monotonną egzystencją urzędniku, by nieoczekiwanie zamienić się w rasowy kryminał o napadzie na bank. A to dopiero początek! Moreno przekonuje nas bowiem, że prawdziwe życie i prawdziwe kino zaczyna się wtedy, kiedy ściągamy uniformy, radykalnie zrywamy z kieratem codzienności, iluzją zawodowego i artystycznego bezpieczeństwa i z egzystencjalną i kinową rutyną. Jego bohaterowie, kasjerzy Román i Morán, wkraczają więc na terytorium przygody, gdzie w towarzystwie bohemy będą poznawać wartość (i cenę) wolności. Prezentowana w sekcji Un Certain Regard arthouse’owa komedia kryje w sobie – niczym sejf, którego zawartość plądrujemy z zachwytem – mnóstwo niespodzianek.